|
تولید حجم بالای زباله یکی از چالش‌های کشور است که می‌توان با تبدیل زباله‌ها به برق، این معضل را به فرصت تبدیل کرد. در همین زمینه نیز نیروگاه‌های لندفیل در مشهد و شیراز راه‌اندازی شده‌اند. ما برای توسعه نیروگاه‌های زباله‌سوز و توسعه انرژی زیست‌توده مجوزهایی صادر کرده‌ایم و از حضور بخش خصوصی در این بخش حمایت می‌کنیم.
 به نقل از پاون، امروزه رشد مصرف انرژی در جوامع پیشرفته صنعتی افزون‌بر خطر پایان سریع منابع فسیلی، جهان را با تغییرهای برگشت‌ناپذیر و تهدیدآمیز زیست‌محیطی مواجه کرده است. لذا در برنامه‌ها و سیاست‌های بین‌المللی در راستای توسعه پایدار جهانی، نقش ویژه‌ای به منابع تجدیدپذیر انرژی محول شده است. در کشور ما نیز در این راستا سازمان انرژی‌های نو ایران متعاقب سیاست‌گذاری‌های معاونت امور انرژی وزارت نیرو از سال 1374 عهده‌دار پرداختن به این مهم به‌منظور دست‌یابی به اطلاعات و فناوری‌های روز جهان درباره استفاده از منابع انرژی‌های تجدیدپذیر، پتانسیل‌سنجی و اجرای پروژه‌های متعدد (خورشیدی، باد و زمین‌گرمایی، هیدروژن و بیوماس) بوده است. در اواسط سال 1385 با تغییر ساختاری در وزارت نیرو و ایجاد معاونت برق و انرژی، عملا دفتر انرژی‌های نو حوزه ستادی وزارت نیرو در این سازمان ادغام و همکاران و پروژه‌های مربوطه نیز به سانا منتقل شد. همچنین از ابتدای سال 1386 تنها پروژه انرژی‌های تجدیدپذیر که در خارج از مجموعه سانا (پروژه نیروگاه بادی بینالود در شرکت توانیر) انجام می‌شد، به سانا منتقل شد و درنهایت نقش‌آفرینی‌هایی که سایر بازیگران در این عرصه نظیر وزارت جهادکشاورزی، وزارت نفت و شرکت توانیر و حوزه ستادی وزارت نیرو عهده‌دار بودند، به سانا منتقل و این سازمان تنها متولی امر توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر در کشور شد. کمک به پایدارسازی و تنوع‌بخشی منابع انرژی، توسعه ظرفیت‌ها و کاهش هزینه‌های درازمدت نظام تولید انرژی و صیانت از محیط زیست و منابع انرژی تجدیدناپذیر کشور ازطریق مدیریت منابع تجدیدپذیر انرژی و مدیریت گسترش تولید و مصرف انرژی‌های نوین در کشور با تمرکز بر حداکثرسازی مشارکت بخش خصوصی، ماموریت این سازمان و تبدیل شدن به متولی منحصربه‌فرد انرژی‌های تجدیدپذیر در کشور و سرآمد سازمان‌های مشابه در منطقه در حوزه ماموریت تعیین‌شده از چشم‌اندازهای این سازمان است. با توجه به اهمیت این سازمان و طرح‌های بزرگ در دست اجرای آن، با مهندس "یوسف آرمودلی" مدیرعامل سازمان انرژی‌های نو ایران (سانا) به گفت‌وگو پرداختیم. • اقدام‌های مهم سازمان انرژی‌های نو در طول برنامه پنجم توسعه چه بوده است؟ طی برنامه پنجم توسعه، 10 هزار مگاوات مجوز برای توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر توسط بخش خصوصی صادر شد که تعدادی از آنها نیز به مرحله انعقاد قرارداد رسیده است. قیمت خرید تضمینی برق حاصل از انرژی‌های تجدیدپذیر به نرخی کاملا مناسب تبدیل شده است و نرخ خرید برق متناسب با نرخ ارز و تورم تطبیق داده شد و هم‌اکنون به‌ازای هرکیلووات‌ساعت به 4630 ریال رسیده است. طرح‌های ما طی سه سال گذشته با معضل تامین منابع مالی روبه‌رو شد که سرعت اجرای طرح‌ها ازجمله نیروگاه بادی منجیل و نیروگاه زمین‌گرمایی را کاهش داد. • تصویب دریافت عوارض 30 ریالی به‌ازای هر کیلووات‌ساعت چه تاثیری در توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر دارد؟ خوش‌بختانه با تصویب دریافت عوارض 30 ریال به‌ازای هر کیلووات‌ساعت مصرف برق از مشترکان خانگی به‌منظور توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر در کشور، توانستیم قرارداد نیروگاه بادی منجیل را منعقد کرده و پره‌های آن را بسازیم. نصب 40 توربین بادی در سایت منجیل در مهرماه کامل شده و این نیروگاه که یکی از نیروگاه‌های بادی بزرگ خاورمیانه است، پس از سال‌ها با تمام ظرفیت وارد مدار می‌شود. با اجرای این طرح، ظرفیت نصب‌شده در سایت منجیل به 100 مگاوات می‌رسد. در کنار طرح نیروگاه بادی منجیل، نصب نیروگاه بادی در زابل، ماهشهر، شیراز، اصفهان، تبریز، نیر، سراب، خلخال و سرعین را در دستورکار داریم. نخستین توربین‌های بادی1.5 مگاواتی بخش خصوصی در منطقه خواف راه‌اندازی شده که از ضریب تولید بالایی برخوردار است. ما در خواف یک طرح 100 مگاواتی و یک طرح 75 مگاواتی در حال نصب داریم. همچنین مپنا به ساخت داخل توربین‌های بادی 2.5 مگاواتی اقدام کرده که نخستین نمونه آن در منطقه کهک نصب شده است. • در بخش انرژی‌های خورشیدی به چه دستاوردهایی رسیده‌ایم؟ طی سال‌های اخیر با تلاش بخش خصوصی، نخستین نیروگاه فتوولتاییک 514 کیلوواتی متصل به شبکه راه‌اندازی شد که در ملارد کرج قرار دارد. در هشت ماه گذشته از محل عوارض 30 ریالی به‌ازای هر کیلووات‌ساعت مصرف برق، نزدیک هفت تا 10 مگاوات سامانه‌های فتوولتاییک به‌صورت مجانی در مدارس، اداره‌های دولتی، مراکز آموزشی و تحقیقاتی سراسر کشور نصب و راه‌اندازی کرده‌ایم که البته این طرح باید با حضور بخش خصوصی کامل شود. با تمهیدهایی که در وزارت نیرو اندیشیده می‌شود، سرمایه‌گذاری در بخش فتوولتاییک باید مقرون به‌صرفه‌تر از گذشته شود. • چه اهدافی را در برنامه ششم توسعه دنبال می‌کنید؟ ما در برنامه ششم بسته‌ای را فراهم کرده‌ایم که احداث 3200 مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر توسط بخش خصوصی در طول برنامه ششم یکی از اهداف درنظر گرفته‌شده در این برنامه است. احداث 1000 مگاوات نیروگاه بادی و فتوولتاییک توسط بخش دولتی با هدف بومی‌سازی و انتقال فناوری نیز در این برنامه گنجانده شده است. ما درنظر داریم که در قالب برنامه ششم، خطوط تولید تجهیزات تولید انرژی تجدیدپذیر را در گام نخست به ظرفیت 500 مگاوات راه‌اندازی کنیم ضمن آنکه تامین منابع مالی به‌منظور خرید تضمینی برق تجدیدپذیر تا سقف پنج‌هزار مگاوات از دیگر پیشنهادهای ما به وزارت نیرو برای برنامه ششم است. با توجه به وجود فناوری‌های مختلف برای تولید برق تجدیدپذیر، پیشنهاد کرده‌ایم که قیمت خرید برق حاصل از انرژی باد، خورشید، ژئوترمال و نیروگاه‌های کوچک در برنامه ششم با یکدیگر متفاوت و متنوع باشد و قیمت‌ها متناسب با نوع نیروگاه و ظرفیت آنها تعیین شود. همچنین منبع لازم برای تامین مابه‌التفاوت فروش برق از محل صرفه‌جویی انرژی به توانیر به‌عنوان شرکت منعقدکننده قراردادهای خرید تضمینی پرداخت شود. این موضوع‌ها کلید توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر است که ازطریق وزارت نیرو و توانیر در دولت دنبال می‌شود. • پتانسیل کشور در استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر چقدر است؟ 15 هزار مگاوات ظرفیت قطعی در بخش برق‌آبی است اما برای این بخش 40 هزار مگاوات پتانسیل پیش‌بینی می شود. میزان تابش نور خورشید بر واحد سطح پنج کیلووات‌ساعت است که این میزان نور خورشید در 90 درصد از وسعت کشور و در 300 روز سال وجود دارد و حاکی از ظرفیت بالای کشور در این بخش است. همچنین دوهزار تا سه‌هزار مگاوات ظرفیت نیروگاه‌های آبی کوچک کمتر از 10 مگاوات در کشور شناسایی شده که نمونه‌ای به‌عنوان پایلوت به‌وسیله شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران اجرا شده است و باید توسط بخش خصوصی توسعه یابد. تولید حجم بالای زباله یکی از چالش‌های کشور است که می‌توان با تبدیل زباله‌ها به برق، این معضل را به فرصت تبدیل کرد. در همین زمینه نیز نیروگاه‌های لندفیل در مشهد و شیراز راه‌اندازی شده‌اند. ما برای توسعه نیروگاه‌های زباله‌سوز و توسعه انرژی زیست‌توده مجوزهایی صادر کرده‌ایم و از حضور بخش خصوصی در این بخش حمایت می‌کنیم. نیروگاه زمین‌گرمایی مشگین‌شهر به ظرفیت پنج مگاوات نیز در حال ساخت است که امکان توسعه آن تا بیش از 30 مگاوات وجود دارد. با توجه به وجود چشمه‌های آب گرم در منطقه مشگین‌شهر، وجود این نیروگاه فرصت‌های گردشگری بسیاری را در این منطقه فراهم می‌کند. پتانسیل‌سنجی برای توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر بسیار هزینه‌بر است اما این اقدام هیچ‌گاه تعطیل نمی‌شود و به‌صورت مداوم برای شناسایی پتانسیل‌های جدید انرژی باد، خورشید، ژئوترمال، زیست توده و ... در جریان است. • نیروگاه زمین‌گرمایی مشگین‌شهر هم‌اکنون در چه وضعیتی قرار دارد؟ برنامه احداث نیروگاه‌های زمین‌گرمایی در کشور در مشگین‌شهر آغاز شده و از حدود 10 سال پیش کار اکتشاف در این منطقه آغاز و پس از آن کارهای ژئوفیزیک و ژئوشیمی محدوده مخزن نیروگاه زمین‌گرمایی مشخص شده است. طی دو مرحله 11 حلقه چاه در مشگین‌شهر حفر شده است و چاه‌های تولید به تعداد هفت حلقه با عمق بیش از 3000 هزار متر حفر شده‌اند که پس از انجام تست‌های به‌عمل آمده، مشخص شد هر کدام از چاه‌ها به‌طور متوسط قادر به تولید پنج مگاوات برق هستند. کار اکتشاف تمام شده و مخزن ژئوترمال، محل گسل‌ها مشخص شده و براساس نظر وزیر نیرو و مدیرعامل توانیر، سازمان انرژی‌های نو مامور نصب نخستین توربین زمین‌گرمایی کشور شده است. طی دو سال گذشته با کمبود اعتبار مواجه بودیم و اجرای این طرح از محل بودجه‌های عمومی درنظر گرفته شده بود که تخصیص‌های لازم مطابق موافقت‌نامه‌ها صورت نگرفت و به‌تازگی طبق دستور وزیر نیرو، قرار است از محل دریافت عوارض به‌ازای هر کیلووات ساعت، 30 ریال به احداث نیروگاه زمین‌گرمایی کمک شود. مناقصه تامین توربین پنج مگاواتی زمین‌گرمایی شهریورماه امسال انجام شده است که از مجموع پنج شرکت‌کننده در مناقصه، مدارک دو شرکت ایرانی تکمیل و به مشاور طرح تحویل داده شد تا با بررسی پاکت‌های ریالی برنده مناقصه معلوم می‌شود. باید توربین خاص پنج مگاواتی برای این طرح سفارش داده شود که اجرای این طرح و راه‌اندازی نیروگاه زمین‌گرمایی با احتساب هزینه‌های ساختمانی و تجهیزات، نیازمند 50 میلیارد تومان هزینه است. امیدواریم با کمکی که وزارت نیرو و توانیر انجام می‌دهند، طی 1.5 تا دو سال آینده نخستین نیروگاه زمین‌گرمایی کشور ساخته شود. • تغییرهای اقلیمی چه میزان می‌تواند موجب تغییر پتانسیل‌های انرژی تجدیدپذیر شود؟ اگر مطالعه‌ها به‌درستی انجام شده باشد، تغییر اقلیم و آب و هوا بر روی باد تاثیر ندارد. ممکن است متوسط سرعت باد در طول سال‌های مختلف متفاوت باشد اما به‌صورت پیوسته وزش باد در مناطق دارای پتانسیل ادامه دارد. چنانکه نیروگاه منجیل 15 سال از عمرش می‌گذرد و همچنان به کار خود ادامه می‌دهد. انرژی‌های خورشیدی و زمین‌گرمایی دو منبع انرژی هستند که هیچ‌گاه از بین نمی‌روند زیرا منبع یکی در اعماق زمین و دیگری در آسمان است. اگرچه هزینه رسیدن به منبع زمین‌گرمایی بسیار زیاد است اما به محض رسیدن به آن، انرژی دیگر تمام نمی‌شود و به‌مدت نامحدود می‌توان از آن بهره‌برداری کرد. این دو انرژی تحت تاثیر تغییر اقلیم نیست. همچنین انرژی حاصل از جزر و مد آب‌های سطحی متاثر از این تغییرها نیست اما نیروگاه‌های آبی کوچک به‌دلیل وابستگی به میزان آب رودخانه‌ها و جریان‌های سطحی، ممکن است که تحت تاثیر تغییر اقلیم قرار بگیرند و باید در صورت لزوم در این طرح‌ها بازنگری شود. • در سال‌های اخیر، موضوع ادغام سازمان‌های بهره‌وری انرژی ایران (سابا) و انرژی‌های نو ایران (سانا) مطرح بوده است. این طرح اکنون در چه مرحله‌ای قرار دارد؟ براساس ماده هشت قانون اصلاح الگوی مصرف، وزارت نیرو می‌تواند سازمانی که متولی بهره‌وری و انرژی‌های تجدیدپذیر باشد، تشکیل دهد. اساس‌نامه این سازمان طی سال‌های گذشته تدوین شد و در دولت پیشین به تصویب رسید که در دولت جدید نیز مورد بازنگری قرار گرفته و به‌عنوان یک لایحه تقدیم مجلس شورای اسلامی شده است. بر این اساس، فعالیت‌های این دو سازمان در یکدیگر ادغام می‌شود. از آنجا که رویکرد کشور به سمت افزایش بهره‌وری و توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر است، لازم است سازمان‌های سابا و سانا با توجه به اهمیت آنها از لحاظ نیروی انسانی و تجهیزات تقویت شوند که با تشکیل سازمانی جدید امیدواریم این اتفاق رخ دهد. ما در سازمان انرژی‌های نو ایران (سانا) نیروهای متخصصی داریم که لازم است با توجه به اهمیت کار آنان، تغییری در وضعیت استخدامی آنان به‌وجود آید تا بتوان از آنان برای کارهای تخصصی استفاده کرد. کلیات تشکیل سازمان جدید در کمیسیون‌های برنامه، انرژی و اجتماعی مجلس شورای اسلامی به تصویب رسیده است و آماده می‌شود که به صحن علنی مجلس برود. با رای مثبت نمایندگان مردم در خانه ملت، یا سازمان جدیدی تشکیل می‌شود و یا دو سازمان کنونی سابا و سانا با ساختاری جدید تقویت می‌شوند که بتوانند این حجم از فعالیت‌ها را به‌خوبی انجام دهند.
|